Şema Terapi, bireyin çocukluk ve ergenlik döneminde oluşan derin duygusal yaraların bugünkü yaşam üzerindeki etkilerini anlamaya ve iyileştirmeye odaklanan bir psikoterapi yöntemidir. Amerikalı psikolog Jeffrey Young tarafından geliştirilen bu model, hem bilişsel-davranışçı terapiyi hem de psikodinamik ve bağlanma kuramlarını temel alır.
Şema Nedir?
Şema, bireyin kendisi, diğer insanlar ve dünya hakkında geliştirdiği kalıplaşmış düşünce ve inanç sistemleridir. Genellikle çocuklukta şekillenir ve yetişkinlikte otomatik olarak devreye girer. Bu şemalar olumsuz olduğunda, kişinin ilişkilerini, duygularını ve kararlarını farkında olmadan etkileyebilir.
Örnek şemalar:
-
“Sevilmeye layık değilim.”
-
“Nasıl olsa terk edileceğim.”
-
“İnsanlara güvenilmez.”
-
“Hatalıysam ceza almalıyım.”
Şema Terapi Nasıl Uygulanır?
Şema Terapi sürecinde bireyin sahip olduğu şemalar tespit edilir. Daha sonra bu şemaların ortaya çıkış nedenleri ve hayat üzerindeki etkileri ele alınır. Terapi sürecinde:
-
Danışanın geçmiş deneyimleri detaylı şekilde incelenir,
-
Duygusal farkındalık artırılır,
-
Şemalarla yüzleşme ve yeniden yapılandırma çalışmaları yapılır,
-
Daha sağlıklı başa çıkma yolları geliştirilir.
Terapist, hem destekleyici hem de yönlendirici bir rol üstlenerek danışanın kendini keşfetmesine yardımcı olur.
Şema Terapi Hangi Durumlarda Etkilidir?
Şema Terapi, özellikle uzun süredir devam eden ve köklü psikolojik sorunlarda etkili bir yöntemdir. Aşağıdaki durumlarda sıklıkla tercih edilir:
-
İlişki problemleri
-
Terk edilme korkusu
-
Kronik depresyon ve anksiyete
-
Özgüven eksikliği
-
Bağımlı ya da kaçınmacı kişilik özellikleri
-
Kendilik algısı bozuklukları
-
Yoğun suçluluk veya utanç duyguları
Şema Terapi’nin Faydaları Nelerdir?
-
Geçmişten gelen duygusal yaraları anlamayı sağlar.
-
Olumsuz inançları yeniden yapılandırır.
-
Duygusal dayanıklılığı artırır.
-
Sağlıklı ilişkiler kurmaya yardımcı olur.
-
Kişisel farkındalık ve içgörü kazandırır.
-
Hayat kalitesini ve özsaygıyı yükseltir.
